آرتریت روماتوئید چیست؟ قسمت اول

آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که به مفاصل متعدد در سراسر بدن حمله می کند. اغلب از مفاصل کوچک دست و پا شروع می شود و معمولاً مفاصل یکسانی را در دو طرف بدن درگیر می کند.

بیش از 90 درصد از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید (RA)، علائمی را در پا و مچ پا در طول دوره بیماری بروز می دهند.

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است. این بدان معناست که سیستم ایمنی به بافت های خود حمله می کند. در RA، سیستم دفاعی که از بدن در برابر عفونت محافظت می کند، در عوض به بافت طبیعی (مانند غضروف و رباط ها) آسیب می رساند و استخوان را نرم می کند.

 

این بیماری چگونه اتفاق می افتد

مفاصل بدن شما با پوششی – به نام سینوویوم – پوشیده شده است که مفصل را روان می کند و حرکت آن را آسان می کند. آرتریت روماتوئید باعث فعالیت بیش از حد این پوشش، تورم و التهاب آن می شود. مفصل، رباط ها و سایر بافت هایی که از آن حمایت می کنند را از بین می برد. رباط‌های ضعیف می‌توانند باعث بدشکلی مفصل شوند – مانند پنجه پا یا انگشت چکشی. نرم شدن استخوان (استئوپنی) می تواند منجر به شکستگی استرس و فروپاشی استخوان شود.

در RA، پوشش مفصل متورم و ملتهب می شود. این اتفاق به آرامی مفصل را از بین می برد.

 

آرتریت روماتوئید یک بیماری مختص به استخوان ها و مفاصل نیست. این بیماری بر بافت‌های سراسر بدن تأثیر می‌گذارد و باعث آسیب به رگ‌های خونی، اعصاب و تاندون‌ها می‌شود. بدشکلی دست ها و پاها از علائم بارزتر RA هستند. اولین علائم بیماری در حدود 20 درصد از بیماران، علائم مربوط به پا و مچ پا می باشد.

آمار

آرتریت روماتوئید تقریباً 1٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار می دهد. زنان بیشتر از مردان با نسبت 3 به 1 تحت تأثیر قرار می گیرند. علائم بیشتر در سنین 40 تا 60 سالگی ایجاد می شوند.

علت بیماری

علت دقیق RA مشخص نیست. ممکن است یک دلیل ژنتیکی وجود داشته باشد – برخی افراد ممکن است به دلیل وراثت خانوادگی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری باشند. با این حال، پزشکان گمان می‌کنند که برای فعال کردن بیماری در افرادی که RA به ارث می‌برند، یک «محرک» شیمیایی یا محیطی لازم است. 

 

علائم

شایع ترین علائم درد، تورم و سفتی است. برخلاف استئوآرتریت که معمولاً یک مفصل خاص را تحت تأثیر قرار می دهد، علائم RA معمولاً در هر دو پا ظاهر می شود و مفاصل یکسانی را در هر پا تحت تأثیر قرار می دهد.

آناتومی پا و مچ پا

مچ پا

سختی فرد در بالارفتن یا پایین آمدن از شیب (رمپ) و پله ها از علائم اولیه درگیری مچ پا هستند. با پیشرفت بیماری، راه رفتن ساده و ایستادن نیز می تواند دردناک شود. 

هیندفوت (ناحیه پاشنه پا)

وظیفه اصلی پاشنه پا، انجام حرکت پا به پهلو است. مشکل در راه رفتن روی زمین ناهموار، چمن یا شن علائم اولیه هستند. درد درست در زیر نازک نی (استخوان کوچکتر ساق پا) در قسمت بیرونی پا شایع است.با پیشرفت بیماری، با خارج شدن استخوان ها از موقعیت طبیعی خود، تراز پا ممکن است تغییر کند. این می تواند منجر به تغییر شکل کف پای صاف شود. درد و ناراحتی ممکن است در امتداد تاندون تیبیال خلفی (تاندون اصلی که قوس را پشتیبانی می کند) در داخل مچ پا، یا در قسمت خارجی مچ پا در زیر نازک نی احساس شود.

میانه پا (بالای پا)

با آرتریت روماتوئید، رباط هایی که قسمت میانی پا را حمایت می کنند ضعیف می شوند و قوس کم می شود. با از دست دادن قوس پا، معمولاً پا تغییرشکل می دهد و جلوی پا به سمت بیرون می رود. آرتریت روماتوئید همچنین به غضروف آسیب می رساند و باعث درد آرتریت می شود که با یا بدون کفش وجود دارد. با گذشت زمان، شکل پا می تواند تغییر کند زیرا ساختارهایی که از آن حمایت می کنند تحلیل می روند. این می تواند یک برجستگی استخوانی بزرگ (برجستگی) روی قوس ایجاد کند. همه این تغییرات در شکل پا می تواند پوشیدن کفش را بسیار سخت کند.

این اشعه ایکس علائم RA در قسمت میانی پا را نشان می دهد. توجه داشته باشید که جلوی پا به سمت بیرون است و یک برآمدگی بزرگ در داخل و پایین پا وجود دارد. 

جلو پا (انگشت پا و پنجه پا)

تغییراتی که در قسمت جلوی پا ایجاد می‌شود مختص بیماران مبتلا به RA است. این مشکلات شامل بانیون، انگشتان چنگکی پا و درد زیر پنجه پا (متاتارسالژیا) است. اگرچه، هر ناهنجاری فردی رایج است، اما این بیماری ترکیبی از بدشکلی ها است که مشکل را تشدید می کند.بانیون معمولاً شدید است و انگشت شست پا معمولاً از روی انگشت دوم عبور می کند.

 

افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید می توانند ترکیبی از مشکلات رایج پا مانند بانیون و پای چنگکی را تجربه کنند. همچنین می تواند برجستگی های بسیار دردناکی روی توپ پا ایجاد شود که باعث ایجاد پینه می شود. برجستگی‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که استخوان‌های وسط پا به دلیل دررفتگی مفصل در انگشتان پا به پایین رانده شوند. دررفتگی انگشتان کوچک (انگشت دو تا پنج) باعث می شود که در بالای پا بسیار برجسته شوند. این باعث ایجاد پای چنگکی می شود و پوشیدن کفش را بسیار دشوار می کند. در شرایط سخت، زخم ها می توانند از فشارهای غیر طبیعی کف پا ایجاد شوند.

انگشتان چنگکی ممکن است ثابت و سفت شوند. وقتی در کفش هستند حرکت نمی کنند. فشار اضافی از بالای کفش می تواند باعث درد شدید شود و به پوست آسیب برساند.

 

معاینه دکتر

 

پس از گوش دادن به علائم و بحث در مورد سلامت عمومی و سابقه پزشکی، پزشک پا و مچ پا را معاینه می کند. 

• پوست. محل پینه ها نشان دهنده نواحی فشار غیر طبیعی زیر پا است. شایع ترین محل زیر پنجه پا (قسمت زیرین جلوی پا) است. اگر وسط پا درگیر باشد، ممکن است برجستگی زیادی در داخل و پایین پا وجود داشته باشد. این می تواند باعث ایجاد پینه شود.
• شکل پا. پزشک شما به دنبال ناهنجاری های خاص مانند بونیون، پنجه پا و صافی کف پا خواهد بود.انعطاف پذیری. در مراحل اولیه RA، مفاصل معمولاً همچنان حرکت خواهند داشت. با پیشرفت آرتریت و از بین رفتن کامل
• غضروف. مفاصل بسیار سفت می شوند. اینکه آیا حرکتی در مفاصل وجود دارد یا خیر، بر گزینه های درمانی تأثیر می گذارد.حساسیت به فشار. اگرچه اعمال فشار بر روی پایی که از قبل حساس است می تواند بسیار ناراحت کننده باشد، اما ضروری است که پزشک مناطقی از پا و مچ پا را که باعث درد می شوند را شناسایی کند. با اعمال فشار ملایم بر روی مفاصل خاص، پزشک می تواند تشخیص دهد که کدام مفاصل دارای علائم هستند و نیاز به درمان دارند. نواحی که روی اشعه ایکس غیرطبیعی به نظر می رسند همیشه همان مناطقی نیستند که باعث درد می شوند. 

 

تست های تصویربرداری

سایر آزمایشاتی که ممکن است پزشک برای کمک به تایید تشخیص شما تجویز کند عبارتند از:

• اشعه ایکس.

این آزمایش تصاویری از ساختارهای متراکم مانند استخوان ایجاد می کند. موقعیت استخوان ها را به پزشک نشان می دهد. پزشک شما می‌تواند از اشعه ایکس برای اندازه‌گیری تراز استخوان‌ها و فضاهای مفصلی استفاده کند، که به پزشک کمک می‌کند تا بهترین جراحی را تعیین کند.

• توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن.

هنگامی که تغییر شکل شدید است، شکل پا می تواند به اندازه ای غیر طبیعی باشد که تعیین مفاصل آسیب دیده و میزان بیماری را دشوار کند. سی تی اسکن به پزشک اجازه می دهد تا هر مفصل را از نظر وجود آرتریت با دقت بیشتری بررسی کند.

• اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).

اسکن MRI  بافت های نرم از جمله رباط ها و تاندون ها را نشان می دهد. پزشک شما می تواند ارزیابی کند که آیا تاندون ملتهب است (تاندونیت) یا پاره شده (پارگی).

 

ارجاع روماتولوژی

در صورت مشکوک بودن به RA ممکن است پزشک، شما را به یک روماتولوژیست ارجاع دهد. اگرچه علائم شما و نتایج یک معاینه فیزیکی و آزمایشات ممکن است با RA مطابقت داشته باشد، یک روماتولوژیست قادر خواهد بود تشخیص خاص را تعیین کند. انواع کمتر رایج دیگری از آرتریت التهابی وجود دارد که در نظر گرفته خواهد شد.

 

 در مقاله بعد در مورد روش های درمان این بیماری توضیح خواهیم داد.